Στα χωριά του Αμφιλύσου, στο παρελθόν, τα δημόσια πλυσταριά έπαιζαν σημαντικότατο ρόλο στην κοινωνική ζωή των κατοίκων και ιδιαίτερα των γυναικών και των παιδιών. Εκεί μαζεύονταν οι νοικοκυρές και τα κορίτσια για να πλύνουν τα στρωσίδια, τις προίκες, τα φορέματα και τα ασπρόρουχα. Για την γυναικεία κοινότητα τα πλυσταριά, δεν ήταν μόνο χώρος εργασίας, αλλά ήταν και μοναδική ευκαιρία για συντροφιά και αλληλοκατανόηση. Όλα τα νέα, ποιος ήρθε, ποιος έφυγε, τα πειράγματα οι ιστορίες, τα κουτσομπολιά, για το χωριό και τα τριγύρω, στην πιο ενημερωμένη εφημερίδα στο πιο καλοβαλμένο ρεπορτάζ. Φυσικά στις συζητήσεις αυτές δεν ήταν αναγκαία η παρουσία των ανδρών που εκείνες την ώρα ήταν στους αγρούς. Αν κανένα αγόρι γύρευε την μάνα του, γρήγορα το ξαπόστειλαν μακριά ή στους παππούδες.
Τα πλυσταριά είχαν στρατηγική θέση στο χωριό.
- Η καθημερινή συνάντηση των γυναικών
- Η ύπαρξη της «μάνας του νερού» για κάθε διψασμένο άνθρωπο ή ζωντανό
- Το πέρασμα των ανδρών το ηλιοβασίλεμα
- Το πέρα δώθε των μικρών παιδιών
- Η καθαριότητα των ρούχων
και το κυριότερο
- Η δημιουργία του ατομικού και κοινωνικού μηνύματος, κρυφού ή φανερού που έφευγε από εκεί και έμπαινε στις οικογένειες , το βράδυ στο νυχτέρι και τις επόμενες μέρες στα καφενεία και στην κοινότητα.
Σε περιόδους κρίσεων όπως οι πόλεμοι, το αντάρτικο, οι θεομηνίες, οι γυναίκες στα πλυσταριά είχαν τον δικό τους μοναδικό ρόλο ∙ να στηρίξουν την οικογένεια, τα παιδιά, τους γέρους και την περιουσία. Στην ατυχία των κοριτσιών όλες μαζί γλύκαιναν το φαρμάκι. Το μήνυμα περικλείεται στον στίχο: Η μάνα είναι πάπλωμα, είναι κρυφό σεντόνι που θα σκεπάσει τα κρυφά και δεν τα φανερώνει.
Οι αναμνήσεις, τα βιώματα, οι πληροφορίες, η εν γένει πολιτιστική ζωή του χωριού δεν πρέπει να χαθεί. Είναι η ταυτότητα, το πασαπόρτι της αναγνώρισης του χωριού, στον σημερινό παγκόσμιο χάρτη. Η ροές των υδάτων και τα εγκαταλειμμένα πλυσταριά σαν στοιχεία του πραγματικού κόσμου, συνδέονται με τις ιστορίες και τις αναμνήσεις σαν στοιχεία του φανταστικού κόσμου. Ένας δυνατός συνδυασμός, μια μοναδική σύνθεση του πραγματικού με το φανταστικό στην πρόκληση των καιρών, της παγκοσμιοποίησης και της ισοπέδωσης. Η προστασία και η αξιοποίηση των πλυσταριών των χωριών είναι μέσα στους στόχους του προγράμματος Αναγέννησης των χωριών.
Οι Bricolabs σαν στρατηγικός συνεργάτης του «Αμφίλυσος» έχουν σχεδιάσει την κοινωνική αξιοποίηση των πλυσταριών με την δημιουργία της τεχνολογικής ανάπτυξης. Αυτό επιτυγχάνεται με την εφαρμογή ενός ανοικτού κώδικα σχεδίου πλυντηρίου ρούχων (open source washing machine project). Έτσι με την αναβάθμιση των πολιτιστικών δομών του χωριού θα εφαρμοσθεί και η μελέτη για την δημιουργία ενός «τεχνολογικού οικολογικού πλυντηρίου» που έχει ανάγκη ο σύγχρονος οικο-κόσμος.
Κουμέικα: «Τα Πλυσταριά» πριν από την προγραμματισμένη μετατροπή του σε «ΙΣΤΟΡΙΑ - ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ»
Το έργο «ΙΣΤΟΡΙΑ – ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ» θα συμβάλλει στην δημιουργία συλλογικής σκέψης και θα αναδυθεί ως κόμβος κοινωνικής ζωής που χάθηκε με την εισαγωγή του «εσωτερικού πλυντηρίου» ενός τεχνολογικού τεχνουργήματος που μεταμόρφωσε μια κοινωνική δραστηριότητα σε ατομική που την εκτελούν μόνες οι γυναίκες στα σπίτια.
Η εφαρμογή του προγράμματος «ΙΣΤΟΡΙΑ – ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ» θα παρέχει διευκολύνσεις για την ενίσχυση της συλλογής και δημιουργικής παραγωγής(προφορική εκτέλεση η/και με πολυμέσα) των ιστοριών και των γεγονότων, των μύθων και τα ανεκδότων που αφορούν στη ζωή των γυναικών και των νέων. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες των χωριών του Αμφιλύσου θα συναντούν το ««ΙΣΤΟΡΙΑ – ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ» και θα απολαμβάνουν τις κοινωνικές και πολιτιστικές δράσεις και ευκολίες πολιτισμού που θα τους προσφέρονται.
Στο πρώτο στάδιο του προγράμματος με το γενικότερο θέμα «Συλλογική Ιστορία» και με επίκεντρο τα πλυσταριά των χωριών θα πραγματοποιηθούν δράσεις όπως εκείνες του Spritivity Workshop.
Νέοι από την Σάμο και δημιουργικές θεατρικές ομάδες, σε ένα σενάριο που θα προβλέπει τα «ξωτικά» του πλυσταριού να αναπλάθουν τις ιστορίες των γυναικών και του χωριού, σαν «πνεύματα του νερού». Κάθε τι που βρίσκεται στον φυσικό κόσμο, όπως τα κτίρια των πλυσταριών και κάθε τι από τον φανταστικό και μυθικό κόσμο θα συναντώνται και θα αναδεικνύουν την σημαντικότητα των ιστοριών του παρελθόντος ανακατωμένες με αυτές του μέλλοντος στον ιστορικό χώρο του Είναι και του Γίγνεσθαι του χωριού.
Αυτά τα «ξωτικά» δρώμενα , θα πραγματοποιούνται από θεατρικές ομάδες όπως του θεάτρου δρόμων, του καραγκιόζη, του καδή, των αυτοσχέδιων καλλιτεχνών κ.α. Οι μελλοντικές εγκαταστάσεις υποστήριξης της συλλογής των ιστοριών και της θεατρικής και τεχνολογικής αναπαραγωγής θα μετατρέψουν τα εγκαταλειμμένα πλυσταριά και θα τα κάνουν φορείς πολιτιστικού και οικονομικού εμπλουτισμού.
Τα Πλυσταριά μπορούν να ενοποιηθούν στο «Πολιτιστικό δίκτυο του χωριού» και με την κατάλληλη τεχνολογική υποστήριξη να συμβάλλουν στην αξιοποίηση και την γενικότερη Αναγέννηση των χωριών.
Αμφίλυσος 